HƯƠNG MỘT VÙNG PHÙ SA

VÕ VĂN TRỰC

         

Tiếng bà ru cháu đều đều dưới gốc táo: cháu là trái ngọt hoa thơm... Chiếc võng đu đưa. Từng giọt nắng mềm rải lấm tấm xuống đất. Đứa bé ngủ lịm trong lời ru, trong nắng ấm, trong hương cây và trong hơi phù sa rời rợi mát... Lời ru ấy vang vọng đã bao nhiêu thế hệ rồi. Và còn còn bao nhiêu thế hệ ấy đã nối tiếp nhau để tạo dựng lên làng Thuận Vy trù phú trên bãi sông Hồng. Cho tới hôm nay, một Thuận Vy đẹp như tuổi mười lăm, khiến khách nước ngoài vừa bước chân đến đã sững sờ thốt lên: “Thật là một làng bãi hiếm có”.

          Cũng là làng bãi hiền từ thế thôi. Màu lá chuối xanh đặc hơn màu lá chuối trong đồng. Mầm măng bậm bạp hơn mầm măng trong đồng. Con gà chân vàng hơn con gà trong đồng... Nhưng khác tất cả các làng bãi, Thuận Vy bốn mùa dậy hương cây. Thời gian ở đây trôi trong sắc màu của lá, trong hương thơm của hoa của quả và trong âm thanh của ong bướm, chim muông.

          Bước vào làng, ta có cảm giác như bước vào một công viên lớn, Càng đi vườn càng rộng. Ngan ngát cây. Ngào ngạt hương.  Hương cau dẫn lối ta về mối tình đẹp trong truyện cổ. Hương táo dẫn lối ta về lại tuổi thơ. Hương xoan bâng khuâng gợi nhớ câu ca dao hò hẹn. Hương bưởi đưa đường vào ngõ nhỏ ngập vàng trăng. Hương ngâu dắt nhẹ tâm tưởng ta dạo bước dưới màu nắng nhạt. Và chim, chim bay chếnh choáng trong hương vườn. Chim sâu tiếng mỏng như tờ lộc non. Chim chèo bẻo kêu chanh chua như vị khế. Chim gáy tiếng trầm như màu đất nâu...

          Mùa xuân, trẻ em đi lượm táo. Chim tu hú bồi hồi giục vải chín đỏ thắp đốm lửa vào hè. Gió heo may thổi dậy  hương ổi. Cánh nhạn mong manh vương hương chuối ngọt cả mùa đông... Nhưng vào tiết tháng bảy tháng tám, trăm loại quả mới hẹn nhau chín rộ. ấy cũng là mùa lũ. Sông Hồng dâng nước ngập bờ bãi, con người gan góc đã tạo ra một lối sống thích nghi với lũ lụt. Những đoàn thuyền gọi nhau đi hái quả. Mặt nước vừa gần ngang với tầm cành quả trĩu xuống, chỉ cần giơ tay lên là hái được quả. Quả chất ngập trong lòng khoang. Hương đầy ắp mũi thuyền. Lao xao sóng nước. Lao xao ngọn cây. Lao xao tiếng người cười nói. Thuyền ra chợ. Thuyền về kho. Hàng tấn quả chuyển lên những chiếc ô tô mậu dịch chờ sẵn.Trên trang sổ người kế toán lại nở ra chùm con số mới: hai mươi bốn tấn hoa ngâu, mười tấn mật ong, hai mươi ba tấn đỗ, một trăm tấn kén...

          Lũ tan. Bầy gà con lại chíu chít rủ nhau ra nhặt nắng, ngón chân bé xíu in trên nền đất mịn màng như bánh đúc chưa kịp đông khô. Các cô gái thơ thới bước chân ra nương dâu thả dài câu hát theo những thoáng thương xa. Xóm mạc trở về trạng thái bình yên cổ truyền. Bức tường ngôi miếu thành hoàng in thẫm một một ngấn rêu xanh. Mồng một, ngày rằm, cụ từ lại nhắp nến nhang tưởng nhớ ông lão chăn vịt đã tìm đất khai cơ lập ấp cách đây hơn hai trăm năm. Chiếc bài vị bằng gỗ táo mờ ảo hương khói gợi về dĩ vãng buồn thương với những ngọn tháp chùa Từ Vân úa màu rêu soi bóng xuống dòng mương chảy mệt mỏi, và rưng rưng gợi sáng niềm tin với nhấp nhô mái ngói ửng hồng thôn bãi... Con sông Lắng Sa mới đào xuyên qua làng cần cù dẫn phù sa Hồng Hà vào tận các mảnh vườn nhỏ. Cây đa gần hai trăm tuổi, cây táo bảy mươi tuổi, cây vải năm mươi tuổi, cây ngâu hai mươi lăm tuổi lại râm ran nhựa mới cùng với hàng ngàn cây non đang thì con gái ngỡ ngàng hé nụ. Và em bé lại thiu thiu ngon giấc theo lời ru của bà, nhịp đập khẽ với nhịp thở của hương đất hương cây, làn môi bé mỉm cười trong giấc mơ xum xuê quả ngọt...

                                                                                                                   1981