TẰM LÊN NÉ

XUÂN TÙNG

              

Lâu nay khi nói đến Bách Thuận, một số người thường nghĩ đó là một vùng đất sa bồi dọc ven sông Hồng có một thế mạnh về kinh tế vườn. Bởi vườn nhà nào của Bách Thuận cũng trĩu cành cam, quít, táo, hồng...Nếu kể đến nguồn lợi hoa ngâu, các loại rau đỗ và cây thuốc thì càng phong phú hơn nhiều. Do đó người ta có thể chưa thấy đến một thế mạnh nữa của Bách Thuận, trong đó nghề trồng dâu nuôi tằm là chủ yếu.

          Danh từ Bách Thuận có phần lạ lẫm đối với một số người đã từng quen thuộc vùng đất này. Bách Thuận chính là Thuận Vi trước đây đã nổi tiếng một thời về những vườn cây ăn quả và nuôi tằm ươm tơ với hợp tác xã Trung Hoà, năm1964 được nhà nước tặng thưởng Huân chương Lao động và là lá cờ đầu trồng dâu nuôi tằm toàn miền Bắc. Thuận Vi giờ sáp nhập với Bách Tỉnh, Thuận Nghiệp tạo ra thế chân kiềng một Bách Thuận đẹp giàu với nền kinh tế vườn và "nông tang vi bản", năm 1976 xã Bách Thuận lại được tặng thưởng Huân chương Lao động lại là lá cờ đầu phong trào trồng dâu nuôi tằm trong toàn quốc.

          Xã Bách Thuận được hình thành cách đây hai trăm năm: Làng hình thành từ lớp lớp bùn nâu/ Cho cây táo mời chim về hót trái/ Cho tiếng hát óng vàng tơ lụa/ Cho dọc ngang đường lớn đón xe về.

         

 Ấy thế mà nghề trồng dâu nuôi tằm ở đây đã có khá lâu đời, từ cái làng Gòi xa xưa nằm bên kia sông Hồng đã di địa sang bên này sau ngày Nam Định đảo con sông Vị Hoàng, vốn có tên chữ là Thuận Vi và có nghề tằm tơ truyền thống. Điều này càng được xác nhận khi tình cờ tôi được đọc cuốn thần phả trong ngôi miếu của xã có câu "Hiểu cao thần dân đốc chi nông tang".

          Cũng như nhiều vùng quê khác, Bách Thuận trước đây trồng dâu nuôi tằm nhằm tự cung tự cấp cái ăn, cái mặc trong địa phương. Dưới chế độ của ta, mọi người cũng đã thấy tầm quan trọng của cây dâu và con tằm trong nền kinh tế quốc dân. Nhưng thực tế cũng chưa được các cấp lãnh đạo quan tâm đúng mức. Gần đây do nhiều yếu tó chủ quan và khách quan, nhà nước mới có chỉ thị 408 đề cập đến sự phát triển nghề trồng dâu nuôi tằm trong cả nước. Chúng tôi về thăm Bách Thuận vào độ cuối xuân. Cả xã đang rộn ràng vào lứa tằm đầu mùa. Trong hai mươi bốn đội sản xuất, đội nào cũng có buồng nuôi tằm. Đội ít nhất cũng có mười buồng, đội nhiều nhất tới năm chục buồng. Toàn xã có trên một ngàn buồng nuôi tằm, con số không hề nhỏ so với nhiều xã khác. Khi nói chuyện với bà con, chúng tôi được biết trước đây giá thu mua sự khuyến khích sản xuất như cung cấp vật tư, giúp đỡ kỹ thuật của nhà nước cũng có nhiều hạn chế nên bà con không hồ hởi trồng dâu nuôi tằm. Hơn nữa, trước đây hợp tác xã quản lý mọi khâu nên cây dâu chết dần. Xã viên lo chăm trồng những cây khác có lợi hơn. Nhưng nhờ khâu tháo gỡ chung trong nền kinh tế hiện nay, từ năm 1981, hợp tác xã Bách Thuận thực hiện khâu khoán sản phẩm trong việc trồng dâu nuôi tằm. Chính sách mới có thưởng, có phạt nên bước đầu đã đạt và vượt chỉ tiêu kế hoạch về sản lượng tơ kén. Bà con phấn khởi nên xu thế trồng dâu nuôi tằm trong toàn xã lại phục hồi phát triển.

LƯU TRỌNG LƯ

Ngâu

NT Lưu Trọng Lư

Ta đi giữa những đường ngâu

lòng ta thở hương ngâu vàng thơm ngát

hương ngâu ủ những cánh chè tươi mát

hương sẽ bay trên những đồng tuyết trắng phau

Ta đi giữa những đường ngâu

nhớ bóng con chim rừng Tây Bắc

lông đẹp, mỏ xinh, giòn tiếng hát

giữa trời xuôi, phần phật cánh chim bay

Theo chồng chị Viễn về đây

làm bí thư phụ nữ

vì không nghe giặc dữ

hạ ngọn cờ sao

giặc bắn giữa cành ngâu

con chim đẹp quê hương ta đó

Ôi, hoa ngâu vàng lặng toả

hương người con gái hái ngâu.

                                      1965

XUÂN TÙNG

Sông Lắng Sa

Quê em có dòng Lắng Sa

tạo nên vùng đất bao la đẹp giầu

ngọt thơm vườn quả đồng màu

đôi bờ hoa táo hoa ngâu soi mình

Bốn mùa cây trái lung linh

cho chim cùng với dập dình hương bay

mật hoa lảo đảo ong say

những ai đã tới vùng này cũng mê

Phù sa theo nước đi về

ngàn dâu chảy dọc theo đê sông Hồng

Lắng Sa có những hai dòng

đắp bồi đã tạo nên đồng hôm nay

Lắng Sa dòng trước dòng sau

giữa làng như dải lụa màu thiết tha

sông Lắng Sa lắng phù sa

còn anh, lòng lắng lời ca quê mình

Thoáng đà nặng nghĩa nặng tình

với em anh cũng hoá thành Lắng Sa

                                                          2/1982

Bách Thuận

Xưa nơi đây đâu đã có làng dâu

bạn với sậy lau là chim muông hoang thú

lều chăn vịt ai về tạm trú

đã nghĩ ngày mai sầm uất xóm làng

Dọc triền sông ngọn gió cứ lang thang

lạc lõng sớm trưa tiếng cò tiếng vạc

một túp lều giữa sa bồi bát ngát

chưa đủ bình yên cho đất ấm hơi người

Trên sông Hồng bao nhiêu bận ngược xuôi

làng hiện lên từ nước duyềnh đìa nổi

lầy ngập bụng đẩy con thuyền khai lối

cho hôm nay thành Bách Thuận đẹp giầu

Làng hình thành từ lớp lớp bùn nâu

cho cây táo mời chim về hót trái

cho ngôi nhà giữ tình người ở lại

cho dọc ngang đường lớn đón xe về

Gái trai cười đùa vượt đất đắp đê

ao hợp tác nghe đàn cá quẫy

câu hát cũ vót lên từ ruộng cấy

có lúc ngỡ quên, bỗng sực tỉnh bàng hoàng

Dòng sông Lắng Sa cầu bắc ngang

líu ríu đôi bờ đàn vịt lội

ngâu soi bóng cùng xum xuê táo ổi

và mênh mang dâu bãi xanh bờ

Bóng áo ai lẫn mầu vàng tơ

đón mặt trời lên mắt cười lúng liếng

suối tóc mượt ướp  hương vườn gió quyện

nghe bâng khuâng ai hát ngỡ em mình

Quê của em bỗng chốc hoá quê anh

sông cứ chảy cho phù sa bịn rịn

để Bách Thuận một lần anh đến

nửa trái tim gửi lại nơi này          

                                                2/1982

SINH THÀNH

Qua quê tằm

Anh qua biết mấy nơi rồi

mỗi quê riêng một khoảng trời anh yêu

quê tằm, nơi vẫn yêu nhiều

bởi con tằm cứ nói điều tơ vương

Bởi người dệt ãi nhớ thương

cái nong, cái né cứ ươm mùa vàng

tiếng thoi chạy khắp đường làng

để chân anh cứ vội vàng đuổi theo

Tim mình nói vạn lần yêu

đến đây thật mới gặp điều đầu tiên

nắng vàng từ đất nắng lên

bốn mùa cái kén giữ nguyên nắng vàng

Xa quay làm nhịp thời gian

đường vui cho phút ngỡ ngàng dài thêm

ước gì ở lại cho quen

để anh nghe kể chuyện em chăn tằm

                                                          Thuận Vy, 1971

PHAN THỊ THANH NHÀN

NT Phan Thị Thanh Nhàn

Chợ Tết Thuận Vy

Chợ họp ngay trong sân nhà uỷ ban

người bán, người mua đều là phụ nữ

gió nói gì mà má em hây đỏ

mẹ ăn trầu môi cắn chỉ thêm tươi

Chợ có gì đâu, sản vật của làng thôi

táo Thuận Vy chỉ nhìn đã ngọt

ngâu Thuận Vy chưa hái càng thơm

tôi từ xa nghe nức tiếng đồn

trăm cây số đạp về thăm làng nhỏ

Trái cam kề bên hạt lúa

gà mái tơ nằm cạnh ổ trứng tròn

hàng kẹo vừng ríu rít trẻ con

tiếng pháo nổ râm ran xóm chợ

Tết chưa đến mà lòng nao nức quá

chẳng mua gì chân cứ bước quanh co

một mình đi lạc giữa vùng thơ

trái chín hương thơm miệng cười cởi mở

Tôi bối rối bỗng thấy mình mắc nợ

bao đêm sương dày ngày nắng Thuận Vy

mưa bay mưa bay xao động trời quê

cái thôn lạ tưng bừng phiên chợ Tết

người bán người mua quanh năm tất bật

cho tôi về hưởng trọn niềm vui

Má hồng em, tươi nhánh miệng mẹ cười

tôi đứng trước tấm lòng hồn hậu quá

đâu những mưa nắng lo toan những tháng ngày đạn lửa

không gian đầy hoa trái sắc thơm

                                                          02/1971

VŨ ĐÌNH MINH

Tôi người xứ bãi về quê bãi

NT Vũ Đình Minh

Làng tôi cũng ở bãi sông Hồng

cũng bồi, cũng lở, cũng lũ giông

cũng mênh mông nước mùa tháng sáu

vườn hoá cồn xanh, ngô hoá sông

Vai nhô vực đất lên vườn tược

áo bợt theo mùa, áo đổi thân

gia tài truyền lại đôi sọt đất

cây cối lên xanh, tóc bạc dần

Tôi về Bách Thuận thăm nhà bạn

chân chạm phù sa đã thấy thương

cây xanh như thể thời thơ ấu

áo chạm vào cây phảng phất thơm

Đất chật nên cây xích lại nhau

táo, cam, hồng, bưởi tiếp hàng ngâu

dâu gài nên dậu, dâu xanh bãi

mát mẻ phù sa bát ngát dâu...

Chuyện đời giông lũ thành tri kỷ

biết đổ mồ hôi mới quý vườn

bàn tay vun đất chăm vun xới

bổ quả ra chừng mọng nước hơn

Chỉ chuyện gieo trồng mà mê mải

mới dăm chầu thuốc đãi tàn canh

nghe mưa thầm thĩ giăng qua bãi

ngỡ thể tóc mình cũng trở xanh...

Có cây bưởi đỏ đem về tặng

làm vườn, quả chỉ giống cây thôi

Tết thêm hương sắc trên mân quả

để nhớ người xưa vã bãi bồi

                                                02/1982

TRẦN LÊ VĂN

Hoa quả Thuận Vy

NT Trần Lê Văn

Về Thuận Vy anh mê gì nhất?

mê nhất dòng sông đi bên nương dâu?

- Không phải đâu!

sông với dâu tôi thương được gặp

Nếu vậy, về đây anh mê gì nhất?

mê nhất cây táo già đứng với cây ngâu?

- Không phải đâu!

cây táo cây ngâu tôi vẫn thường được gặp

Nếu vậy về đây anh mê gì nhất?

mê nhất xóm thôn mái ngói tươi màu?

- Không phải đâu!

mái ngói mới tôi vẫn thường được gặp

Nếu vậy về đây anh mê gì nhất?

- Tôi mê nhất dáng người vững gốc như cây

thuận nắng thuận mưa trên nét mặt nét mày

lòng ngỏ cửa như nhà ngỏ cửa

Hoa và quả, ở đây ở đó

thường gặp trên đường đời

nhưng Thuận Vy sao bỗng thổi vào tôi

luồng gió mạnh thơm lành hoa quả

                                                Tháng 6/1983

MAI HỒNG NIÊN

NT Mai Hồng Niên

Từ một bãi bồi

Người chủ nhiệm nói về quê bằng truyền thuyết vùng làng

thức dậy câu ca chảy cùng năm tháng

dải đất hong cỏ ngập bờ bến vắng

ngã ba Tuần Vường đêm thuyền chẳng dám xuôi

Người đến tìm làng không chỉ đổ mồ hôi

bao lần giao tranh, kẻ còn người mất

theo gió cánh diều bay ngang bay dọc

vết cây chuối kéo qua thành mương rạch bây giờ

Sống một đời lầm lũi nắng mưa

người chăn vịt làng Gòi ngày ấy

đàn chim bay về mà thiếu cây đậu lại

sóng quanh năm, gió thổi ngập bốn mùa

Từ bãi bồi năm xưa

giờ đầy tiếng chim chuyền mỗi sáng

tiếng chim gọi mùa, tiếng chim gọi bạn

trời cứ xanh giữa màu lá, màu mây

Truyền thuyết xưa và câu chuyện hôm nay

người đến dựng làng, sông thức chưa ngủ

biết đất lành, chim gọi đàn làm tổ

mở lối sang ngày, chuyền trong lá, trong cây...

                                                Thuận Vy – Hà Nội, 12/06/1983

TIỂU DẪN VỀ MỘT DÒNG SÔNG

VŨ BÌNH MINH

         

 Làng Gòi. Cái tên gợi sự heo hút ở mom sông cuối tỉnh Nam xưa.

          Đang đêm, tiếng đất nở xuống sông ầm ầm, làm những tấm liếp che rung lên bần bật, dân cả làng Gòi giật mình tỉnh giấc. Lại một khoảnh đất to hàng mẫu nữa trôi theo dòng nước ngàu đỏ kéo theo những nương dâu, những luống mía, luống ngô non. Tiếng vạc kêu khắc khoải ngoài mép nước buồn như tiếng kêu mất tổ. Không ai ngủ lại được nữa. Tiếng sông chảy vật vã xói vào mé bãi xót lòng người. Đêm loãng và nhạt thèo trong ngôi nhà lợp lá mía lụp xụp và rỗng rễnh của người đói. Con sông Hồng như một kẻ hiếu động vùng vẫy giữa hai bờ đê tìm hướng đổi dòng. Người ta dỡ nhà, khiêng giường chõng túm tụm dạt vào phía rìa đê. Đất! Tiếng kêu khẩn thiết, khát khao cha truyền đời con, vợ nói với chồng. Người ta mổ lợn, mổ trâu lập đàn tế thần Hà Bá. Nhưng dòng sông vô trị vẫn táo tợn phăm phăm hắt ngọn nước vào làng. Của cải vườn tược, hài cốt của cha ông bị con nước quái ác cuốn đi mất hút. Khi không còn đất đứng chân nữa, người dân làng Gòi nghèo đói nghĩ đến tìm đất sống.

NGUYỄN THÚY HẰNG

Gửi người trở lại Thuận Vy

Nhớ ngày người đến Thuận Vy

Vườn đang kết nắng lối đi hương rào

Cây tầng thấp cây tầng cao

Ríu ran chim hót, xôn xao ong đùa

Ngọt ngào giọt nắng giọt mưa

Lặn trong chùm quả đong đưa tự tình

Ngàn đời cái gió biếc xanh

Dạt dào sóng lá, long lanh hương vườn.

Tưởng như sóng gió vô thường

Không bao giờ đến được vườn Thuận Vy

Hôm nay ngưòi mới trở về

Với màu xanh mệt xanh mê vui buồn

Người ơi trở lại làng vườn

Cùng tôi ướp lại mùi hương một thời

Thuận Vy giờ khác xưa rồi

Tình người thì vẫn muôn đời cỏ cây

Như là hai đứa mình đây

Lòng còn xanh mãi với ngày xưa xa.

Hương sắc tháng Ba

Có gì đằm sâu trong câu hát em

Làm chín mọng những chùm quả ngọt

Có gì bồi hồi trong tiếng chim đang hót

Tươi mát ngọt ngào hương sắc Thuận Vy

Vườn tiếp vườn anh dắt em đi

Dưới vòm cây xanh tay trong tay bối rói

Ơi cái gió ngàn năm không có tuổi

Thương nhớ dạt dào trong sóng lá lao xao

Tình yêu đầu như nắng mới trên cao

Nắng tựa mật ong trong sắc tơ vàng óng ả

Nắng làm thắm môi em, nắng hồng thêm đôi má

Mắt em ngời những đốm nắng lung linh

Bản nhạc làng vườn xao xuyến mông mênh

Có tiếng ve rang rang gọi mùa hè đến sớm

Tu hú kêu rụng trái hồng xiêm muộn

Trời đất giao mùa ngân khúc hát mêng mang

Tháng ba nồng nàn sâu lắng phải không em

Hoa gạo nở cháy bùng lên sắc đỏ

Dâu mỡ màng non chạm vào là ứa nhựa

Nhịp sống phập phồng, mâng mẩng giữa ngàn cây

Hương đất tình người hoa trái nơi đây

Ru ta lạc giữa vùng huyền thoại

Tháng ba ơi xin tháng ba ở lại

Thắp ngọn lửa hồng cháy sáng mãi trong nhau.

NHỮNG NGƯỜI GIẦU CÓ

NGUYỄN THÁI VẬN

         

Đến Bách Thuận, sau buổi làm việc đầu tiên với các đồng chí lãnh đạo xã, tự nhiên lòng tôi thanh thản lạ thường. Tôi ngắm mãi lá cờ đỏ và tấm bằng khen do chủ tịch Nguyễn Hữu Thọ tặng đơn vị có thành tích xuất sắc chăm sóc thiếu niên nhi đồng. Ngồi trong nhà, tôi nghe mơ hồ như có tiếng êm ái thân thiết đâu đó rủ đi dạo mát. Đấy là tiếng bầy chim ríu rít gọi nhau về ngủ trong một vòm hoa táo? Hay tiếng quẫy ngầu đục phù sa của đàn cá ao nhà? Hay là tiếng màu xanh cây vườn lấp lánh kỳ ảo trong nắng bãi ngả chiều và trong lao xao gió một triền sông? Tôi thẫn thờ bước trên con đường trục. Chân tôi bước đi, hay hai bờ ngâu hương đang chín dắt tôi đi? Tôi bắt đầu lây cái thanh thản hồn nhiên của đất đai và cây trái làng Bách Thuận này. Đất bận rộn bồi tụ phù sa, xới vun, tưới tắm mà lúc nào trông cũng thênh thênh mát mắt nhìn. Rễ cây cặm cụi kiếm ăn trong đất, cành thai nghén nảy chồi đơm hoa kết trái mà cứ suốt ngày soi gương mặt ao và thầm thào hát ru với gió với chim. Người Bách Thuận chạy đua bốn mùa với đất với cây mà phong độ cũng thư thái như đất như cây. Người Bách Thuận biết đào sông đưa phù sa trẻ vào vườn ruộng, biết cách làm cho cây cối luôn sinh sôi những mầm non rồi dào sức sống, người Bách thuận còn biết dành trọn lòng mình cho con em. Phải chăng, vì thế mà họ yên tâm thanh thản?

HƯƠNG MỘT VÙNG PHÙ SA

VÕ VĂN TRỰC

         

Tiếng bà ru cháu đều đều dưới gốc táo: cháu là trái ngọt hoa thơm... Chiếc võng đu đưa. Từng giọt nắng mềm rải lấm tấm xuống đất. Đứa bé ngủ lịm trong lời ru, trong nắng ấm, trong hương cây và trong hơi phù sa rời rợi mát... Lời ru ấy vang vọng đã bao nhiêu thế hệ rồi. Và còn còn bao nhiêu thế hệ ấy đã nối tiếp nhau để tạo dựng lên làng Thuận Vy trù phú trên bãi sông Hồng. Cho tới hôm nay, một Thuận Vy đẹp như tuổi mười lăm, khiến khách nước ngoài vừa bước chân đến đã sững sờ thốt lên: “Thật là một làng bãi hiếm có”.

          Cũng là làng bãi hiền từ thế thôi. Màu lá chuối xanh đặc hơn màu lá chuối trong đồng. Mầm măng bậm bạp hơn mầm măng trong đồng. Con gà chân vàng hơn con gà trong đồng... Nhưng khác tất cả các làng bãi, Thuận Vy bốn mùa dậy hương cây. Thời gian ở đây trôi trong sắc màu của lá, trong hương thơm của hoa của quả và trong âm thanh của ong bướm, chim muông.

CHÙM THƠ CỦA CÁC CÂY BÚT THIẾU NHI

Vào những năm thập kỷ 70, 80 của thế kỷ trước Hội VHNT Thái Bình có tạp chí Búp trên cành để giới thiệu những sáng tác VHNT của những cây bút thiếu niên nhi đồng ở địa phương. Ngoài ra hàng năm vào dịp nghỉ hè, Hội còn mở những trị bồi dưỡng năng khiếu trẻ cho những cây bút trẻ ở các trường học. Trong rất nhiều các trại bồi dưỡng đó, các em được về thăm vùng xanh Bách Thuận. Và cũng như những cây bút đã thành danh, các em đã để lại rất nhiều tác phẩm viết về mảnh đất này. Dưới đây là những bài thơ của các em được chọn in trên tạp chí Búp trên cành thời ấy.

BÙI THỊ THANH HUYỀN

(Nguyên HS lớp 8 trường cấp III Kiến Xương)

Chợ trên sông

Mùa nước lớn

làng Thuận Vy thành biển mênh mông

làng dưới làng trên về họp chợ

tất cả bằng thuyền

Tiếng nói cười ồn ã khúc sông

hương trái chín ngọt đôi bờ cỏ

thuyền to thuyền nhỏ

cứ bay về như những mảnh trăng vui

Lấp lánh trắng hồng là những thuyền roi

trông hiền đẹp như em bé ngủ

em lắng nhìn ở đó

dòng Lắng Sa âu yếm vỗ về

Xanh mơ màng là những thuyền chanh

mới nhìn đã thấy chua đầu lưỡi

xanh tươi giòn là thuyền chở ổi

quả hái rồi còn vương tiếng chim kêu

Cô gái Thuận Vy mặc tấm áo nâu

trông giản dị như màu của đất

bàn tay mền tựa nhành lá biếc

giọng ngọt ngào như vị ngọt trái cây

Em đứng nhìn phiên chợ nơi đây

thấy lòng mình mến yêu kỳ lạ

có phải hương trong từng chùm quả

là hương lòng cô bác Thuận Vy

                                                8/1979

Chiếc cầu tre

Đừng trách tôi khi nói về quê

cứ kể mãi chiếc cầu tre nhỏ

đến Thuận Vy bỗng lòng đầy nhớ

chiếc cầu tre nối những vườn cây

Nhớ vô cùng những năm tháng thơ ngây

mỗi phiên chợ ra cầu đón mẹ

thúng đội trên đầu nặng thế

tay vịn cầu tay mẹ dắt tôi sang

Có bao giờ quên được những đêm trăng

bà trải chiếu giã trầu bên gốc nhãn

câu chuyện cổ nghe bao lần không chán

phút tưởng tượng trong đầu có bóng chiếc cầu tre

Bước lên cầu buổi sáng xa quê

nhớ da diết sáng nào tới lớp

tiếng bạn nhỏ rủ nhau đi học

vui vui vườn cây trái xum xuê

Đừng trách tôi khi nói về quê

cứ kể mãi chiếc cầu tre nhỏ

xa quê rồi lòng tôi vẫn nhớ

nhịp cầu tre nối liền nhịp cuộc đời

                                      02/8/1979

PHẠM THỊ LAN ANH

(Nguyên HS lớp 7A trường THCS Hồng Việt, Đông Hưng)

Buổi sớm ở Thuận Vy

Ôi bầu trời Thuận Vy

sao hôm nay lạ quá

màu trời và màu lá

ai đem hoà vào nhau

Đất phù sa đỏ au

mà sao màu lá biếc

có phải tiếng chim hót

đánh rơi hạt sương tròn

Nắng bừng qua kẽ lá

như những đồng xu con

trên cành chùm táo non

chở vào mùa hái quả

Buổi sớm ở Thuận Vy

sao hôm nay lạ quá

mặt trời và sắc lá

ai đem hoà vào nhau

                                      10/7/1979

LÃ BẮC LÝ

(Nguyên HS lớp 9D trường cấp III Tây Thuỵ Anh)

Hoa ngâu

Hoa ngâu vàng thơm ngát

ẩn dưới vòm lá xinh

như chòm sao lung linh

thêu trên nền trời biếc

Mẹ hái chùm ngâu nhỏ

hái cả ngọn gió thơm

hái cả từng tia nắng

trong bông ngâu vàng ươm

Nhìn sắc hoa tươi non

em gặp điều giản dị

mồ hôi đầm áo mẹ

trẻ lại đất quê hương

                                      Hè 1979

Đường làng

Rặng ổi xanh màu lá

mỡ màng sắc phù sa

vườn ngâu đi khắp ngả

vẫn thơm đầy hương hoa

Mẹ dắt em đi qua

chiếc cầu tre xinh xắn

đặt chân lên mặt đường

hương táo bay ra đón

Đường dọc ngang khắp xóm

viền quanh đảo cây xanh

như người mẹ hiền lành

vòng tay ôm con nhỏ

Bóng người đi qua đó

thúng đội đầy trái thơm

xa quê em vẫn nhớ

con đường làng sớm hôm

PHẠM THỊ HOÀI YẾN

(Nguyên HS lớp 9 trường cấp III Lê Quý Đôn, TX)

Chợ Thuận Vy

Chợ làng họp giữa vòng cây

em đi vai áo quyện đày hương thơm

ổi lê chín nắng trong vườn

để cơn gió cũng lạc đường bay qua.

Táo còn gửi lại chùm hoa

trên cành nghiêng bóng như là soi gương

quả roi trắng trẻo dễ thương

giống như cối nhỏ mẹ thường giã cua

chanh tròn bóng đẹp mà chua

ngày bé vắt bát canh trưa mát lòng.

Quanh em chợ họp vui đông

yên lòng được sống giữa lòng Thuận Vy

                                               

                                      04/8/1979

TRẦN HƯƠNG HUYỀN

(Nguyên HS lớp 9C trường cấp III Lê Quý Đôn, TX Thái Bình)

Nắng Thuận Vy

Mặt trời vừa tỉnh giấc

đã khẽ mỉn miệng cười

mang theo nhiều mảng nắng

rải sắc vàng nơi nơi

Sương đêm hong từng giọt

đậu lung linh trên cành

nắng soi đàn em nhỏ

chơi trong vòm lá xanh

Nắng thơm từng ngõ xóm

trong tiếng hát du dương

nắng thấm vào thớ đất

tươi sắc hoa quê vườn

Ôỉ đang mùa quả chín

nắng vàng lên sắc da

gương mặt của quê ta

nắng về làm gương lớn

                             06/8/1979)

 

NGUYỄN THỊ MINH HƯƠNG

(Nguyên HS lớp 9A2 trường cấp III Lê Quý Đôn, TX Thái Bình)

Chuyện những dòng sông

Bạn có nghe

chuyện những dòng sông đang chảy

sông miệt mài chở nặng phù sa

sông Hồng, sông Luộc, sông Trà

đều lắng trong lòng một truyền thuyết đẹp

Sông Đồn xưa chảy từ lạch hẹp

như chiếc khăn gầy guộc vắt quanh làng

để bóng cụ Trương những ngày tìm đất

như cây đầu mùa một bóng cô đơn

Nhưng hôm nay có thêm dòng sông mới

Lắng Sa ơi cái tên gọi cần cù

bởi bạn chảy từ bàn tay mơ ước

mang hương vườn và cả tiếng mẹ ru.

Những dòng sông bắt đầu từ đâu nhỉ

từ cuộc đời hay mảnh đất phù sa

tôi nhìn những vườn cây bát ngát

muốn hỏi nhiều khi mùa rộ sắc hoa

Thuận Vy ơi đất lên xanh rồi đó

mùa quả ngọt thơm nồng ngọn gió

chắt chiu từ những giọt phù sa

từ những mạch nước ngầm năm tháng chảy sâu xa.

GIỮ NHỮNG MÙA XANH

TRẦN NGUYÊN VẤN

          Hôm mồng 6 tháng giêng ở thôn Hạ Lôi, xã Mê Linh (huyện Mê Linh, Hà Nội) cách Bách Thuận theo đường chim bay chừng 100 km, chúng tôi được dự lễ tế cờ tại đền thờ Hai Bà Trưng. Theo truyền thuyết, khi đứng lên khởi nghĩa chống bọn thống trị nhà Hán, ngày mồng 6 tháng giêng, Hai Bà làm lễ tế cờ để hôm mồng 7 khao quân trước khi ra trận. Giữa mùi hương trầm ngào ngạt, mười cô gái đầu chít khăn đỏ, mặc áo dài đủ các mầu vàng, đỏ, xanh, lục, người bưng tráp có lồng kính đựng đôi hài, người thành kính dâng hương thơm trong tiếng kèn, tiếng trống, tiếng nhị, tiếng chuông.

          Hai hôm sau chúng tôi được dự lễ tế ở đền thờ bà Hồ Đề, một nữ tướng của Hai Bà Trưng tại xã Tràng Việt ngoài đê sông Hồng, bên cạnh xã Mê Linh. Không khí trang nghiêm gợi nhớ những năm tháng hào hùng xa xưa của đất nước. Chúng tôi xúc động nổi gai lên khi cúi đầu mặc niệm.

TRINH ĐƯỜNG

Giữa màu xanh

Lại màu xanh và rừng rực màu xanh

Xanh dàn trải xanh làm nên thôn xóm

Xanh của núi từ ngàn cao mới xuống

Xanh của biển xanh lên ở với người

Táo vây quanh chiếm lĩnh đất trời

Táo che mái táo nghé vào cửa sổ

Táo toả rộng một mùa hoa trắng nở

Đón vào lòng đằm thắm cả thiên nhiên

Những hoa ngâu kín đáo nụ cười duyên

Những dâu bãi hẹn mùa tơ óng ánh

Những gốc quýt chồi cam đang nẩy mạnh

Quả sà trên mặt đất những cành sai

Cả một màu xanh êm dịu lòng người

Xanh lại tóc già xanh vào mắt trẻ

Xanh mặt đất xanh lên không khí

Một màu xanh đầm ấm mênh mông

Tôi bước đi giữa bốn mặt gieo trồng

Giữa bốn bề xuân bốn bề cây cối

Quay bên này thấy hoa, bên kia thấy trái

Nhìn ở đâu cũng thấy mùa màng

Tưởng tìm lâu bỗng gặp được kho tàng

Tưởng hết gạo được ngồi trên đống thóc

Dân ấm dân no suốt một đời mong ước

Bỗng gặp đây làng Bách Thuận thân yêu

Một làng vườn rạo rực đất phì nhiêu

Một làng tằm dâu bao trùm cả xã

Làng ngồn ngộn như một mâm ngũ quả

Bốn mùa trời rộn rã bốn mùa hoa

TôI về đây như về lại quê nhà

Cứ ngỡ mình là người dân Bách Thuận.

VÂN LONG

Dâu tằm Thuận Vy

Nhà thơ Vân Long

Tôi như thuyền – bập bềnh trên sóng lá

Tôi như tằm – mắt ngốn cả triền dâu

Gió lật lá dòng sông dâu cuồn cuộn

Mải miết xanh tới biển của riêng mình...

Điệu múa nghìn đời những ngón tay xinh

Gặp cô gái lần đầu như gặp lại

Có gì mới trên bàn tay em hái

Trong tiếng cười trẻ mãi tự nghìn xưa

Bàn tay em chăn tằm, bàn tay em đào sông

Lắng Sa I, Lắng Sa II, nổi sóng

Cam tiếp táo, mùa tiếp mùa rợp bóng

Bàn tay ai bồi đắp đất cha ông.

Đường nối bãi dâu với nhà tằm

Lá cây nối cây, vườn nối vườn

Đầu trần giữa nắng trưa tháng sáu

Dịu mát lối mòn điệp bóng râm

Tơ ở Thuận Vy được ướp hương

Hoa ngâu thơm, thơm quả chín vườn

Khách xa có lạ mùi hương ấy

Xin ghé về thăm nơi đất vườn.

                             12/6/1983

NGUYỄN TRỌNG THẮNG

Nắng Thuận Vy

Thuận Vy sắc nắng vàng ong

Từ tay em gái đem hong trước nhà

Sợi tơ vàng óng nuột nà

Sợi tơ, tia nắng đã hoà vào nhau

Chắt chiu vạt nắng đồng dâu

Hay từ hạt nắng đỏ màu phù sa

Hai mươi ngày có đâu xa

Đời tằm để lại cho ta tơ bền

Tiếng xa quay nối ngày đêm

Gửi canh em dệt lụa bền tặng nhau

Mặc vào sắc nắng bền lâu

Nhớ đường tơ ở hai đầu se đôi…

Những mùa nắng Thuận Vy ơi

Từ tay em gái hong phơi trước nhà

Trao nhau tấm lụa làm quà

Nhận ra sắc nắng quê nhà Thuận Vy

                                     

                                       Xuân 1983

HOÀNG HỮU

Hái ở vườn Thuận Vy

Bây giờ con mới hái mẹ ơi

Thương mẹ ngày xưa khổ một đời

Lòng riêng cho hết màu dâu ấy

Bể đã lùi xa tận cuối trời.

  (Hoạ sỹ kiêm nhà thơ Hoàng Hữu tên thật là Nguyễn Hữu Dũng

 quê ở làng Thuận Vy, đã mất ngày 29/12/1981)

ĐỨC HẬU

Hẹn em mùa dâu tới

Anh đi tìm em em ở đâu

la đà vấn vít táo cùng ngâu

bóng em khuất giữa ngàn dâu bãi

đất quê ta xanh ngát một màu

Phải chăng cha mẹ thuở thương nhau

cũng từng gánh nước tưới nương dâu

cũng lo từ buổi tằm ăn rỗi

cũng thức vui bên lứa kén đầu

Quê ta từ thuở biết chăn tằm

sương nắng đong đầy trong lá xanh

để con tằm thức ăn dâu ấy

thấy mặt trời vàng trong kén xinh

Phải chi anh lại hoá con tằm

lớn lên sau giấc ngủ êm đềm

được ăn những lá dâu em hái

kéo sợi tơ vàng dệt áo em

Cha mẹ xưa lo chuyện cưới xin

lụa mền may áo sắc tươi nguyên

yêu em anh hẹn mùa dâu tới

anh về may áo cưới cùng em.

                                      Xuân 1982

THỌ TRÚC

                                Làng bãi

                                      Chỉ vài chục nóc nhà

                                      Men theo bờ sông Cái

                                      Hồn sống dâng một làng

                                      Theo thời gian trẻ mãi

                             Cong cong một mái chùa

                             Mẫu đơn bên hoa đại

                             Cuộc sống đượm ngọt chua

                             Theo dòng đời biến cải.

                                      Nụ cười quê dễ dãi

                                      đón chào khách phương xa

                                      Cho lòng ta ấm lại

                                      Sau một chặng đường qua.

                             Cơ man cây và hoa

                             Hoa trồng bên hoa dại

                             Chim trời cùng chim nhà

                             Chung khúc nhạc hoà ca.

                                      Trời xanh mây lãng đãng

                                      Bướm trắng đùa bướm vàng

                                      Khúc ca chèo mênh mang

                                      Làng Thuận Vy, bến đợi.

                                                                            

                                      CẢNH ĐÀO

                                Chiều Thuận vy

                             Tôi về tìm lại ngày xưa

                   Thuận Vy nồng ấm  như vừa mới xa

                             Nhớ thời "Chạch đẻ ngọn đa"

                   Mẹ bơi thuyền mủng tiễn cha nghẹn lời

                            

                             Gió mưa năm tháng bời bời

                   Mênh mông nước, mênh mông trời. Mênh mông...

                             Cha về lúa đ• sây bông

                   Tằm no đẫy lứa, vườn hồng ngát hương

                            

                             Ngày cầu Tân Đệ thông thương

                   Khách cây cảnh khắp bốn phương tìm về

                             Mời người chén nước nụ hoè

                   Để dịu đi chút nắng hè ngất ngây

                            

                             Hương nhài, hương bưởi, hương cây

                   Hương đời hoà lẫn tóc mây mẹ rồi

                             Con nghe trong dạ bồi hồi

                   Câu chèo gợi nhớ những lời ru xưa

                            

                             Sông Hồng ngọn gió thoảng đưa

                   Vườn ai cu gáy say sưa gọi chiều.

                             Tôi về thăm lại quê yêu.

                   Thêm thương, thêm nhớ những chiều Thuận Vy.